په درېیو ولایتونو کې د ترافیکي پېښو اندېښمنوونکې زیاتوالی؛ ۱۴۳ کسان مړه او لسګونه نور ټپیان

د افغانستان په مرکزي زون کې ترافیکي پېښې په یوه جدي ټولنیزه ستونزه بدلې شوې دي. د ځايي چارواکو د رسمي معلوماتو پر بنسټ، د روان کال له پیل څخه تر دا مهاله په ولایتونو پروان، کاپیسا او پنجشیر کې ټولټال ۲۵۵ ترافیکي پېښې ثبت شوې دي. د دغو پېښو په پایله کې ۱۴۳ تنه خپل ژوند له لاسه ورکړی او ۱۱۲ نور ټپیان شوي دي، چې دا شمېرې د خلکو لپاره د ژورې اندېښنې وړ بلل کېږي

د تلفاتو وېش او تر ټولو ډېر زیانمن شوی ولایت

راپورونه څرګندوي چې د یادو ولایتونو له ډلې پروان ولایت تر ټولو زیاتې مرګ‌ژوبلې لري. دا ولایت د هېواد له مهمو ترانزیټي لارو څخه دی او هره ورځ زرګونه مسافر وړونکي او باروړونکي موټرې پرې تګ راتګ کوي. د ګڼه‌ګوڼې زیاتوالی، د درنو موټرو تګ راتګ او د سړکونو خراب حالت د دې لامل شوی چې ترافیکي پېښې پکې ډېرې رامنځته شي

د ترافیکي پېښو اصلي لاملونه

ځايي مسوولین وایي چې د ترافیکي پېښو د زیاتوالي تر ټولو مهم لاملونه دا دي:

د موټرچلوونکو بې‌احتیاطي او بې‌پروایي

د ترافیکي قوانینو نه مراعات

تنګې، زاړې او غیر معیاري لارې

د موټرچلوونکو لپاره د فني او مسلکي زده‌کړو نشتوالی

د ترافیکي نښو او څراغونو کمښت، په ځانګړي ډول په غرنیو سیمو کې

دوی زیاتوي چې په ځینو سیمو کې د شپې له‌خوا د رڼا نشتوالی او د خرابو سړکونو له امله موټرچلوونکي له جدي ستونزو سره مخ وي، چې دا حالت د مرګونو پېښو خطر نور هم زیاتوي

د کارپوهانو اندېښنې او نیوکې

له بلې خوا، د ترافیکي چارو یو شمېر کارپوهان او د ټولنې فعالان باور لري چې یوازې د موټرچلوونکو پړه نه ده. د هغوی په وینا، کمزورې څارنه، د ترافیکي مدیریت نشتوالی او د طالبانو د ادارې له‌خوا د سړکونو او ترافیکي نظم ته کمه پاملرنه د دې بحران اصلي ریښې دي. دوی ټینګار کوي چې که قانون په جدي ډول پلی نه شي او د ترافیکي چارو اداره پیاوړې نه شي، نو دا خونړۍ لړۍ به همداسې دوام وکړي

ټولنیزې او انساني پایلې

د ترافیکي پېښو قربانیان یوازې شمېرې نه دي؛ تر شا یې د لسګونو کورنیو دردناک کیسې پرتې دي. ډېری وژل شوي کسان د خپلو کورنیو سرپرستان وو، چې د هغوی ناڅاپي مړینه یې ماشومان یتیمان او کورنۍ له اقتصادي ستونزو سره مخ کړې دي. ټپیان شوي کسان هم له سختو جسمي او رواني ستونزو سره لاس او ګرېوان دي، چې د درملنې امکانات ورته محدود دي.

د حل لارې او وړاندیزونه

کارپوهان د ترافیکي پېښو د کمولو لپاره لاندې ګامونه اړین بولي:

د سړکونو پراخول او معیاري کول

د ترافیکي نښو، څراغونو او خبرتیايي لوحو نصب

د موټرچلوونکو لپاره اجباري مسلکي روزنه

د ترافیکي قوانینو جدي پلي کول او دوامداره څارنه

د عامه پوهاوي پروګرامونه، څو خلک د سړک د خوندیتوب له اصولو خبر شي

پایله

په داسې حال کې چې په پروان، کاپیسا او پنجشیر کې ترافیکي پېښې د خلکو ژوند هره ورځ ګواښي، د اغېزمنو او بېړنیو اقداماتو اړتیا تر بل هر وخت زیاته ده. که اړوندې ادارې او مسوولین په ګډه عملي ګامونه وانخلي، نو د سړکونو پر سر به د مرګ دا خونړۍ کیسه لا اوږده شي، او بې‌ګناه افغانان به لا هم د بې‌پرواۍ قربانیان پاتې شي