پاکستانۍ ورځپاڼې داون په یوه تازه راپور کې لیکلي چی د سوداګرۍ ځنډ افغانستان ته څو برابره زیان اړولی

پاکستانۍ ورځپاڼې داون په یوه تازه راپور کې لیکلي چې د افغانستان او پاکستان ترمنځ د څه باندې دوو نیمو میاشتو لپاره د سوداګرۍ ځنډ د افغانستان پر اقتصاد سخت فشار راوستی او د صادراتو له اړخه د افغانستان زیان د پاکستان په پرتله څو برابره زیات بلل شوی دی

د سوداګرۍ د ځنډ شالید

د داون د راپور له مخې، دا سوداګریز ځنډ وروسته له هغې رامنځته شو چې د تحریک طالبان پاکستان  د فعالیتونو پر سر د دواړو هېوادونو ترمنځ سیاسي او امنیتي ترینګلتیا زیاته شوه او د افغانستان او پاکستان ترمنځ خبرې اترې د نومبر په ۷مه ودرېدې. دا په داسې حال کې ده چې پاکستان لا د اکتوبر په میاشت کې هم د سرحدي نښتو له امله د تګ راتګ لارې تړلې وې

راپور زیاتوي چې د پولې پرله‌پسې تړل کېدو، د ترانزیټي لارو محدودېدو او د سوداګریزو لېږدونو درېدو د افغانستان سوداګرو ته درانه مالي زیانونه اړولي دي.

د زیان شمېرې؛ افغانستان تر ټولو ډېر اغېزمن

د تجارتي معلوماتو له مخې، د اکتوبر له ۱۰مې راهیسې د افغانستان د صادراتو زیان شاوخوا ۱۰ سلنه اټکل شوی چې ارزښت یې نږدې ۱۷۳ میلیونه ډالرو ته رسېږي

خو په ورته موده کې، د پاکستان د صادراتو زیان یوازې ۰٫۶ سلنه بلل شوی چې شاوخوا ۲۲۲٫۵ میلیونه ډالر کېږي

سره له دې چې د پاکستان د زیان مطلقه شمېره لوړه ښکاري، خو داون ټینګار کوي چې د دواړو هېوادونو د اقتصاد د کچې او د صادراتو د تنوع له امله، د افغانستان لپاره دا زیان ډېر ژور او دردناک اغېز لري

د افغانستان اقتصاد

ورځپاڼه داون لیکي چې افغانستان د صادراتو لپاره پر محدودو لارو او ځانګړو بازارونو تکیه لري، په ځانګړي ډول د پاکستان پر بندرونو او ځمکنیو لارو. همدا چاره د دې لامل شوې چې کابل د سرحدي ترینګلتیاوو او سیاسي اختلافونو پر وړاندې ډېر زیان‌منونکی پاتې شي

راپور زیاتوي چې د افغانستان ډېری صادرات، لکه تازه مېوې، وچې مېوې او کرنیز محصولات، د وخت حساس توکي دي او د پولې تړل کېدل د دې سبب کېږي چې سوداګر یې له ستر تاوان سره مخ شي او مالونه یې خراب شي

پر سوداګرو او بازارونو اغېز

اقتصادي شنونکي وایي چې د سوداګرۍ ځنډ نه یوازې د صادراتو پر کچه منفي اغېز کړی، بلکې د افغانستان دننه یې د بیو پر لوړوالي، د سوداګرو پر باور او د کارموندنې پر فرصتونو هم ناوړه اغېز ښندلی دی. زرګونه واړه او منځني سوداګر، چې د پولې دواړو غاړو ته یې سوداګري کوله، د مالي ستونزو سره مخ شوي دي

د حل لارې او اندېښنې

داون په خپل راپور کې ټینګار کوي چې تر هغو چې افغانستان د صادراتو بدیلې لارې، لکه د منځنۍ اسیا دهلېزونه او سمندري ترانزیټي تړونونه، پراخ نه کړي، نو دا هېواد به د سرحدي شخړو له امله تل له ورته اقتصادي ټکانونو سره مخ وي

پایله

د داون د راپور له مخې، د افغانستان او پاکستان ترمنځ د سوداګرۍ اوږدمهاله ځنډ وښوده چې اقتصادي فشارونه د سیاسي او امنیتي ترینګلتیاوو تر ټولو ستر قربانیان وي. په داسې حال کې چې پاکستان د خپلو متنوعو بازارونو له امله د زیان د جبران توان لري، افغانستان بیا د محدودو لارو له امله د ورته بحرانونو پر وړاندې ډېر کمزوری پاتې شوی دی